Saatimizin sesini kısmak için saniyenin üstüne tıklayın.
egedersler
İstiare
Teşbihle yakınlık gösteren bir sanattır. Bilindiği gibi teşbih en az iki öğe ile yapılır: Benzeyen ve (kendisine) Benzetilen. İşte benzetme bu iki öğeden sadece biri ile yapılırsa istiâre meydana gelir. Meselâ "Arslan asker" deyimi Teşbih-i beliğ'dir. Çünkü iki öğe ile yapılmıştır. Asker aslana benzetilmiştir. Yani asker BENZEYEN, arslan ise KENDİSİNE BENZETİLEN'dir. İşte askeri gördüğümüz zaman sadece "Arslanım" dersek istiâre yapmış oluruz. Çünkü yalnızca bir öğe ile benzetme yapılmıştır. Asker söylenmemiş, sadece BENZETİLEN öğe olan arslan söylenmiştir.
Arslan kelimesinin istiâre oluşuyla üç özelliği kendinde topladığı görülür:
1. Kelime mecâzî manada kullanılmıştır,
2. Benzetme yapmak amacıyla kullanılmıştır,
3. Gerçek manasında katiyyen kullanılamaz.
İşteistiârenin meydana gelebilmesi için gerekli şartlar bunlardır. Yani istiâreyi meydana getiren kelime mutlaka mecâzî manada kullanılmış olmalıdır, bu bir. İkincisi bu kullanılıştan amaç mutlaka benzetme yapmak olmalıdır. Üçüncüsü kelimenin gerçek anlamda değerlendirilmesi mümkün değildir (Buna karîne-i mânia / kelimeyi gerçek anlamında kullanmayı engelleyen ipucunun bulunması denilir).
Şimdi "arslanım" kelimesini bu açılardan gözden geçirelim: Kelime "cesur, kuvvetli, korkusuz" gibi mecazî anlamlarda kullanılmıştır. Yani gerçek anlamı olan " dört ayaklı yırtıcı hayvan" olmaktan çıkmıştır. Yine bu kelimenin kullanılmasından maksat, askeri cesaret yönünden arslana benzetmektir. Yani benzetme yapmaktır. Son olarak arslan kelimesinin gerçek manasında değerlendirilmesi, yani askerin " dört ayaklı yırtıcı bir hayvan" olarak düşünülmesi mümkün değildir.
Demek ki istiare teşbihteki (bkz. Teşbih) iki öğe olan, Benzeyen veya benzetilenden sadece biri ile yapılıyor ve yukarıdaki üç özellik mutlaka her istiare çeşidinde bulunuyor.
En fazla kullanılan istiare çeşitleri AÇIK İSTİARE ve KAPALI İSTİÂRE'dir. Bunları gördükten sonra diğer istiare çeşitlerine geçeceğiz.
Bugün 99 ziyaretçi (113 klik) kişi burdaydı!