Saatimizin sesini kısmak için saniyenin üstüne tıklayın.
egedersler
İrsal-i Mesel
Yazılı ve sözlü anlatımlarda atasözü ve vecize kullanma sanatıdır. İktibasla farkı budur (Bkz. İktibas Zekâ gösterme ve karşıdakini ikna etme maksadıyla yapılır. Başarılı bir şekilde yapılan İrsâl-ı Mesel sözün kuvvetini artırarak karşıdakini ikna eder.
Örnekler:
Muini zâlimin dünyâda erbâb-ı denâettir
Köpektir zevk alan sayyâd-ı bî insâfa hizmetten
(Nâmık Kemâl)
İkinci mısra bir atasözüdür.
Dinliyen söyleyen kadar ârif,
Seyreden oynayan kadar hassas
(Yahya Kemâl, Eski Paris, KGK, s. 162)
İlk mısra "Dinleyen söyleyenden ârif gerek." sözünün bir bölümüdür.
Ahd-i vefâyı va'd-i tehî sanmasın ki dost
Gözden ırağ olunca gönülden ırağ olur
(Yahya Kemâl, Erzurum Gazeli, EŞR, s.90)
İkinci mısra "Gözden ırak olan, gönülden de ırak olur atasözüdür.
Manası anlaşıldı nedir kadd ü kaametin
Arap demiş ki "Uzun boylu insan ahmak olur.
" Dedim: "Arap sözüdür, doğru iş inanmak olur."
(Yahya Kemâl, Hicviyeler, BŞ, s.52)
İkinci mısrada bir Arap atasözü kullanılıyor.
Irsâl-i mesel eski edebiyatımızda da başarılı bir şekilde kullanılmıştır.Şimdi bu güzel kullanılışları taşıyan bazı beyitleri veriyoruz:
Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhur bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
(Havâî)
Ey güzellik göğüne hurşîd olan yakma bizi
Yerde kalmaz çün bilirsin dûd-ı âhı kimsenin
(Necâtî)
Cihân-ârâ cihân içredir ârâyı bilmezler
O mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler
(Hayalî)
Geldimse ne var ben şuârâ bezmine âhir
Âdet budur âhirde gelir bezme ekâbir
(Nev'î)
Ağyar elemin çekme gönül nâfile gamdır
Hasmın sitemin anlamamak hasma sitemdir
(Nefî)
Tok olanlar bilemez çektiğini aç kalanın
Sırtı pek kimseye ahvâl-i şitâ yaz görünür
(Sâmi)
Görüldüğü gibi başarılı atasözü ve vecize kullanılışları sözü daha tesirli ve akılda kalıcı kılmaktadır.
Bugün 14 ziyaretçi (14 klik) kişi burdaydı!